Gyimesi A., van Lith B. & Nolet B.A. (2012) Commensal foraging with Bewick’s Swans Cygnus bewickii doubles instantaneous intake rate of Common Pochards Aythya ferina. ARDEA 100 (1): 55-62

Aquatisch foeragerende Kleine Zwanen Cygnus bewickii worden vaak vergezeld door duikeenden, maar de precieze aard van deze relatie is onbekend. Kleine Zwanen trappelen een kuil om knolletjes van waterplanten op te graven. De duikeenden worden algemeen verondersteld te profiteren, al dan niet door voedsel van de zwanen te stelen (kleptoparasitisme versus commensalisme). Ook onze veldwaarnemingen in het Lauwersmeer toonden een sterke correlatie tussen het aantal foeragerende zwanen en het aantal foeragerende Tafeleenden Aythya ferina en Kuifeenden A. fuligula, met een mediane verhouding van ongeveer 1 duikeend per zwaan. Om te bepalen of deze associatie kleptoparasitair of commensaal was, hebben we in een serie experimentele metingen de opnamesnelheid gemeten van Kleine Zwanen en Tafeleenden als ze alleen of samen foerageerden. Gemiddeld haalden de Tafeleenden een tweemaal zo hoge opnamesnelheid in gezelschap van een Kleine Zwaan als wanneer ze alleen foerageerden. De Tafeleenden stalen geen voedsel, maar profiteerden van voedsel dat uit de kuil wegdreef na het trappelen van de zwanen. De opnamesnelheid van de Kleine Zwanen was niet lager in de aanwezigheid van een Tafeleend. We concluderen dat de relatie commensaal is, waarbij de duikeenden profiteren zonder negatief effect op de zwanen (althans op de korte termijn).