Ardea
Official journal of the Netherlands Ornithologists' Union

login


[close window] [previous abstract] [next abstract]

Scholte P. (2006) Waterbird recovery in Waza-Logone (Cameroon), resulting from increased rainfall, floodplain rehabilitation and colony protection. ARDEA 94 (1): 109-125
De vruchtbaarheid van overstromingsvlakten is vermaard. Fluctuaties in waterniveau creëren een cyclus van overstromingen en daaropvolgende droogten, met als gevolg een hoge primaire productie, veel wilde dieren en vaak een hoge bevolkingsdichtheid. De vraag naar irrigatiewater en elektriciteit heeft sinds de jaren vijftig echter in toenemende mate de natuurlijke loop van rivieren in de sub-Sahara veranderd. Dat geldt ook voor de overstromingsvlakte van Waza-Logone in het droge Noord-Kameroen. In 1979 werden de Maga-dam en een dijk aangelegd, waardoor de jaarlijkse overstromingen in een gebied van 1500 km2, inclusief het Waza National Park, afnamen. Eenjarige grassen verdrongen de meerjarige, waardoor de draagkracht van het gebied voor vee, vissen en wild sterk afnam. Het cultiveren van geïrrigeerde rijst, de belangrijkste reden voor de bouw van de dam, werd een mislukking. Na intensief lokaal overleg werd in 1994 een zijrivier geopend die eerder door de dijk langs de Logone rivier was afgesneden. Een gebied van zo’n 600 km2 werd hierdoor opnieuw bevloeid, met als doel zowel de natuur als het menselijk gebruik ervan te herstellen. Dit artikel beschrijft een studie naar het herstel van watervogelpopulaties van de Waza-Logone overstromingsvlakte sinds de herbevloeiing. De invloed van de herbevloeiing is gevolgd aan de hand van totaaltellingen in januari, het droge seizoen, van 1992 tot en met 2000. Het aantal watervogels nam in deze periode toe van 60.000 tot 105.000. Het aantal soorten dat de internationale 1%-norm overstijgt, verdubbelde van zes naar twaalf. De toename van Anatidae (eenden en ganzen) komt overeen met het populatieherstel na de Grote Droogte halverwege de jaren tachtig elders in West-Afrika. De toename van Ciconiiformes (ooievaarsachtigen, reigers en ibissen) in Waza-Logone werd echter niet gevonden in de andere West-Afrikaanse overstromingsvlakten. Dit verschil in trends kan hoogstwaarschijnlijk worden toegeschreven aan de herbevloeiing. Watervogels die minder dan gemiddeld toenamen, waren de voornamelijk visetende Maraboe Leptoptilos crumeniferus en Nimmerzat-ooievaars Mycteria ibis. Dit teleurstellende resultaat kan toegeschreven worden aan de regelmatige vernietiging van kolonies van deze soorten. Dit is een recent verschijnsel in Waza-Logone dat elders in West-Afrika al langer plaatsvindt. De bevindingen rond een Zwartkopreigerkolonie Ardea melanocephala, die tussen 1993 en 2003 toenam van 750 naar 2500 nesten, contrasteren hiermee. De uitzonderlijke grootte van de kolonie suggereert dat naast een verbeterd habitat door herbevloeiing ook effectieve bescherming belangrijk is. Geconcludeerd kan worden dat de toename van watervogels in Waza-Logone het gevolg is van een combinatie van factoren: toenemende regenval (dat geldt vooral voor de Anatidae), herstel van de overstromingsvlakte (met name voor omnivore Ciconiiformes) en beschermingsmaatregelen (Afrotropische Ciconiiformes). Voorspellingen omtrent het verdere herstel van watervogelpopulaties door toekomstige herbevloeiing dienen rekening te houden met lange-termijn dynamiek, afhankelijk van veranderingen op regionale schaal (regenval) en per gebied. Wat het laatste betreft is vooral de vraag essentieel in hoeverre watervogels doeltreffend worden beschermd.


[close window] [previous abstract] [next abstract]